16ο Ἱερατικό Συνέδριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξῶν καί Διαποντίων Νήσων

Την Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε το 16^ο Ιερατικό Συνέδριο της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξών καί Διαποντίων Νήσων στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Χρονίως Πασχόντων “Η Πλατυτέρα”. Θέμα του φετινού συνεδρίου ήταν “το μυστήριο της πατρότητος”, με επίσημο ομιλητή τον κ. Χρήστο Γιανναρά, λόγιο, συγγραφέα και ομότιμο καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου.

Χαιρετισμό στο συνέδριο απηύθυνε ο στην Κέρκυρα ευρισκόμενος Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος, ο οποίος και τόνισε την σπουδαιότητα του πνευματικού έργου που καλείται να φέρει εις πέρας ο Ιερεύς ως πατέρας, ιδιαίτερα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Το ζητούμενο παραμένει ο Αγιασμός και η Θέωση του ανθρώπου. Γι’ αυτό χρειάζεται μέσω της προσευχής να αποκτήσουμε περισσότερη αγάπη, πίστη και ταπεινοφροσύνη.

Σε προσφώνησή του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος κάλεσε τους ιερείς να μην βλέπουν την πατρότητα στρεβλά, ούτε την ιερωσύνη ως επάγγελμα του βίου τούτου, αλλά την σχέση τους με τους ανθρώπους να την ντύνουν στην προοπτική των εντολών του Θεού, στην αγάπη, στο πλησίασμα, να είναι διάκονοι και όχι εξουσιαστές των ανθρώπων.

Ακολουθεί ολόκληρη η προσφώνηση του κ. Νεκταρίου :

“Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,

Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες δυσκολίες τῶν καιρῶν μας στίς ἀνθρώπινες σχέσεις, ἐνίοτε καί σ’ αὐτές τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας πραγματικότητας, ἔγκειται στήν ἀπουσία ἤ ὑποτίμηση κάποιων ἰδιοτήτων οἱ ὁποῖες δίνουν νόημα στό πῶς ὁ ἕνας βλέπει τόν ἄλλο, στό πῶς βλέπουμε τόν Θεό στήν ζωή μας, στό πῶς μποροῦμε νά ἐργαστοῦμε ὥστε καί ἐμεῖς ἀλλά καί ὁ συνάνθρωπός μας νά ὑπερβοῦμε τόν ἑαυτό μας ὡς τό μοναδικό κέντρο, τό ὁποῖο ὁ πολιτισμός μας μας καθοδηγεῖ νά ἔχουμε. Μία ἀπό αὐτές τίς ἰδιότητες εἶναι καί ἡ πατρότητα.

Γιά τόν πολιτισμό μας ἡ πατρότητα ὑποτιμᾶται. Ἀπό παντοῦ προάγεται ἡ ἰσότητα. Οἱ γονεῖς καλοῦνται νά εἶναι φίλοι μέ τά παιδιά τους καί ἡ ἔννοια τοῦ πατέρα δέν ἔχει νά κάνει τόσο μέ τήν λειτουργία τοῦ παιδαγωγοῦ, τοῦ φορέα τῶν ἀξιῶν πού εἶναι πολύτιμες γιά τήν πορεία τοῦ νέου ἀνθρώπου στήν ζωή, ἀλλά μέ τήν ἰδιότητα τοῦ παρόχου τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν. Στό σχολεῖο ὁ δάσκαλος καλεῖται νά εἶναι φίλος μέ τά παιδιά καί νά μήν λειτουργεῖ ὡς αὐθεντία. Τό πρότυπο ἐκπαιδεύσεως χαρακτηρίζεται ὡς παιδοκεντρικό-μαθητοκεντρικό. Στήν πολιτική ὁ πολιτικός δέν ἀντιμετωπίζεται ὡς ὁ παιδαγωγός, ὁ ἡγέτης τοῦ λαοῦ ἀλλά ὡς αὐτός πού θά ἱκανοποιεῖ κάθε αἴτημα τοῦ λαοῦ, πού θά εὐχαριστεῖ πρός ὄφελος τοῦ ἑαυτοῦ του καί συγκεκριμένων συμφερόντων καί ὄχι πρός τό κοινό καλό. 

Γιά τήν Ἐκκλησία ἡ πατρότητα ἀνήκει στά λεγόμενα ὑποστατικά ἰδιώματα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι Πατέρας. «Εἶναι ὁ πραγματικά ὑπαρκτός, ἐπειδή εἶναι ὁ Πατήρ, εἶναι ὁ προσωπικός Θεός -προσωπικός ὄχι μόνο ‘ἔναντι τοῦ ἀνθρώπου’, ἀλλά στό ἴδιο τό Εἶναι του: ἔναντι τοῦ Υἱοῦ του καί τοῦ Πνεύματός του. Ὅ,τι ἀφορᾶ στό Θεό πηγάζει ἀπό αὐτή τή σχέση τῆς πατρότητας, τῆς υἱότητας καί τῆς ἐκπόρευσης, ἀπό τήν ἀλήθεια τῶν Προσώπων πού προϋποθέτει αὐτή ἡ σχέση-ὄχι ἀπό τίς λογικές συνέπειες τῆς ἔννοιας Θεός, ὄχι ἀπό τά ἀναγκαῖα καί ὑποχρεωτικά ἰδιώματα τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ», γράφει ὁ σήμερα εὑρισκόμενος μαζί μας καθηγητής κ. Χρῆστος Γιανναρᾶς (Ἀλφαβητάρι τῆς πίστης, σελ. 55).

Ἡ πατρότητα τοῦ Θεοῦ ὡς γεννήτορος τοῦ Υἱοῦ δέν περιορίζεται στήν σχέση μαζί Του, ἀλλά ὁ Θεός γίνεται Πατέρας ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Πατέρας σημαίνει δημιουργός μας. Πατέρας σημαίνει προνοητής γιά ὅσα ἀληθινά χρειαζόμαστε. Πατέρας σημαίνει αὐτός πού ἀγαπᾶ καί νοιάζεται γιά τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο. Πατέρας σημαίνει αὐτός που δείχνει τούς τρόπους μέ τούς ὁποίους τά παιδιά Του μποροῦν νά ζήσουν ὄχι μόνο πρόσκαιρα, ἀλλά καί αἰώνια. Καί αὐτοί οἱ τρόποι περνοῦν μέσα ἀπό τίς ἐντολές Του, τήν ἀγάπη καί τήν ἐλευθερία. Πατέρας σημαίνει αὐτός που παιδαγωγεῖ στήν ἀλήθεια. Πατέρας σημαίνει αὐτός πού διδάσκει, συντηρεῖ, ἀλλά καί ἀφήνει στά παιδιά Του τό δικαίωμα να φύγουν, τό δικαίωμα της μοναξιᾶς, ἀκόμη καί τό δικαίωμα τῆς ἀπορρίψεώς Του καί τῆς κολάσεως.

Δέν εἶναι ὁ σκοπός μας νά θυμίσουμε πόσες παρερμηνεῖες καί στρεβλώσεις ἡ θρησκευτικότητα προσέδωσε στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ καί στό ἰδίωμα τῆς πατρότητος. Τό ὅτι Τόν κατέστησε τιμωρό, ἐκδικητή, εἰσαγγελέα, ἀποστερῶντας Του τήν παιδαγωγία, ἀλλά καί βλέποντάς Τον ἀνεξάρτητα ἀπό τά παιδιά Του, ἐκτός δηλαδή τῆς σχέσεως μέ τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο.  Τόν ἄφησε ψηλά καί μακριά ἀπό μᾶς, ἐνῶ Ἐκεῖνος ἐξαπέστειλε τόν Υἱό Του γιά νά γίνει ἕνας ἀπό ἐμᾶς καί νά μᾶς ὁδηγήσει στό πατρικό σπίτι πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Μᾶς γνώρισε διά του Υἱοῦ Του ὅτι μποροῦμε πάντοτε νά παραμένουμε ἐλεύθεροι καί ἀπόμακροι τῆς κλήσεώς Του, ἀλλά καί νά γίνουμε τέκνα Του.  Καί μᾶς ἔδειξε ὅτι τό θέλημά Του, κάποτε δυσερμήνευτο, ἐντούτοις διακρίνεται ἀπό τήν ἰδιότητα τῆς πατρότητος, ἀκόμη καί στίς δύσκολες περιστάσεις τοῦ πόνου, τῆς δοκιμασίας, τοῦ θανάτου.

Οἱ ἐκκλησιαστικές σχέσεις τῶν καιρῶν μας δυστυχῶς ἔχουν διολισθήσει σέ μία εἴτε στρεβλή εἴτε ἀνύπαρκτη ἐκδοχή τῆς πατρότητος, κάποτε μέ εὐθύνη δική μας, ἡμῶν τῶν πατέρων καί ποιμένων. Βλέπουμε τήν ἱερωσύνη ὡς ἐπάγγελμα τοῦ βίου τούτου, ὡς ἐπιτέλεση τῶν θρησκευτικῶν καθηκόντων τά ὁποῖα ἀνακουφίζουν ἐκ παραδόσεως τόν λαό μας καί λησμονοῦμε ὅτι κληθήκαμε νά εἴμαστε πρωτίστως πατέρες τῶν ἀνθρώπων. Ἀπουσιάζουμε ἀπό τήν καθημερινότητά τους. Δέν πηγαίνουμε πρός αὐτούς, ἀλλά περιμένουμε, κάποτε μέ θλιβερή ἀδιαφορία, νά ἔρθουν πρός ἐμᾶς ὄχι ὅμως ὡς παιδιά τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ὡς ἄνθρωποι μέ τούς ὁποίους συναλλασσόμαστε γιά νά ἐξυπηρετοῦμε συμφέροντα. Ἀπό τήν ἄλλη, ὁρμώμενοι κάποτε ἀπό ἕναν «οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν ζῆλο», καταδυναστεύουμε τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐμπιστεύονται. Ἀντί νά τούς παιδαγωγοῦμε κατά Χριστόν, παριστάνουμε τούς «γεροντάδες» τῶν μοναστηριῶν, ρυθμίζοντας μέχρι καί τήν τελευταία λεπτομέρεια τῆς ζωῆς τους, εἰσερχόμενοι καί σέ λεπτομέρειες πού δέν μᾶς ἀφοροῦν. Ἀντί νά γινόμαστε οἱ πατέρες πού ἀγαποῦν καί καλλιεργοῦν προσωπικότητες, γινόμαστε στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ οἱ κατεξουσιαστές τῶν ἀνθρώπων.

 Ἡ πατρότητα ὅμως εἶναι μυστήριο καί ἔρχεται νά λειτουργήσει στήν ἐκκλησιαστική ζωή μέ τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δέν διαγράφει τά ἀνθρώπινα χαρίσματα, οὔτε θεραπεύει μαγικά τίς ἐλλείψεις μας. Οἱ ποιμένες καλούμαστε νά εἴμαστε πατέρες θεραπεύοντας τόν ἑαυτό μας, ἀλλά καί ἀγωνιζόμενοι νά μορφώσουμε τόν Χριστό στίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Νά τούς ἀναγεννοῦμε ὅσο περνᾶ ἀπό τήν δύναμή μας καί ἐκεῖ πού δέν μποροῦμε, νά προσευχόμαστε. Δέν κληθήκαμε ὅμως νά δυναστεύουμε, ἀλλά νά διακονοῦμε. Καί καλούμαστε αὐτόν τόν πειρασμό νά τόν ὑπερνικήσουμε στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, στό μυστήριο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, τό ὁποῖο πρῶτοι ἐμεῖς καλούμαστε νά ζήσουμε.   

Ἀποφασίσαμε λοιπόν νά ἀφιερώσουμε τό φετινό ἱερατικό μας συνέδριο στήν πατρότητα καί τίς διάφορες ὄψεις της, προκειμένου νά δοῦμε καί νά συζητήσουμε καί νά διακρίνουμε ἀλήθειες. Καλέσαμε καί εὐχαριστοῦμε ὁλοκαρδίως γιατί ἀνταποκρίθηκε στήν πρόσκλησή μας ἕναν σπουδαῖο ἐπιστήμονα, συγγραφέα, λόγιο, μά πάνω ἀπ’  ὅλα ἄνθρωπο πού ἀγαπᾶ τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία, ὄντας ἐνεργό μέλος της, τόν καθηγητή κ. Χρῆστο Γιανναρᾶ. Ἀπολαμβάνουμε κάθε Κυριακή τήν μαχητικότητα καί τόν δυναμισμό του στήν ἀρθρογραφία του. Συμμεριζόμαστε τόν πόνο του γιά τήν πατρίδα, τήν Ἐκκλησία, τόν ἄνθρωπο, τόν κόσμο. Καί εἴμεθα βέβαιοι ὅτι θά μᾶς δώσει τήν εὐκαιρία σήμερα νά γίνουμε σοφώτεροι καί νά σπουδάσουμε τήν αὐθεντικότητα τῆς πατρότητος, ὅπως ἡ ἐκκλησιαστική μας παράδοση βιώνει.

Νά εὐχαριστήσω γιά μία ἀκόμη φορά ὅλους ἐσᾶς, πατέρες καί ἀδελφοί, πού εἶστε συνοδοιπόροι στόν ἀγῶνα γιά τόν ἁγιασμό καί τόν ἐπανευαγγελισμό τοῦ λαοῦ μας καί νά εὐχηθῶ καλή ἐπιτυχία στίς ἐργασίες τοῦ συνεδρίου μας.  Καλή φώτιση! ”

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο κ. Γιανναράς ο οποίος σημείωσε ότι με την γέννηση εισάγεται ο άνθρωπος στην ύπαρξη. Ο πατέρας χαρίζει την ύπαρξη. Εντούτοις η κατανόηση αυτού του γεγονότος είναι δύσκολη. Δυστυχώς η Εκκλησία σήμερα θεωρείται ως ένα απλό συμπλήρωμα της ζωής. Αντιθέτως η Εκκλησία είναι η είσοδος σε έναν άλλο τρόπο του υπάρχειν. Δεν αρκεί η κατανόηση. Η οδός γνώσεως, βιώματος με άλλα λόγια, είναι η οδός της μετοχής στην αλήθεια εντός της Εκκλησίας. Στον τρόπο της Εκκλησίας συναντιόμαστε οι άνθρωποι με τον Θεό και μεταξύ μας και αυτό είναι γιορτή!

Στον πολιτισμό μας υπάρχει άλλος τρόπος κατανόησης της πραγματικότητας μέσω λ.χ. της επιστήμης και των ειδήσεων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ζούμε με τις εντυπώσεις και όχι με την πραγματικότητα. Ο τρόπος της ζωής μας είναι τεχνητός, ένας κόσμος εντυπώσεων και θεάματος.

Επιπροσθέτως ο κ. Γιανναράς υπογράμμισε ότι ένας μεγάλος αριθμός κηρυγμάτων αναφέρονται σε ιδέες, σε πεποιθήσεις, δεν μιλούν για έναν άλλο τρόπο ζωής. Η λέξη πίστη για τους ανθρώπους μεταφράζεται ως πεποίθηση. Μέσα στην Εκκλησία όμως η λέξη πίστη σημαίνει εμπιστοσύνη και δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση ιδεολογία. Έχουμε την εμπειρική βεβαιότητα, ότι σε Αυτόν που παραδιδόμαστε, μας αγαπάει. Για τη βίωση αυτής της εμπειρίας χρειάζεται έξοδος από το “εγώ“. Η πίστη είναι Χάρις. Ανήκω στην Εκκλησία σημαίνει ότι έχω παραδοθεί στην Αγάπη που συγκροτεί την Εκκλησία. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τον εκκλησιασμό ως απλή προσευχή. Έχει χαθεί η συνείδηση ότι στην Εκκλησία δεν πάμε για να προσευχηθούμε, πάμε για να γιορτάσουμε. Η Εκκλησιαστική σύναξη είναι άλλης τάξεως γεγονός, επεσήμανε καταλήγοντας ο κ. καθηγητής.

Να σημειωθεί τέλος ότι του Ιερατικού Συνεδρίου προηγήθηκε η τέλεση της Θείας Λειτουργίας στον Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος του Ι.Χ.Π. και η επιμνημόσυνη δέηση την οποία ανέπεμψε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας κ. Νεκτάριος υπέρ αναπαύσεως των ψυχών του κεκοιμημένων Αρχιερέων, Ιερέων, Ιερομονάχων, Ιεροδιακόνων και Μοναχών της τοπικής Εκκλησίας.

Όπως κάθε χρόνο, κατά την διάρκεια του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε εθελοντική αιμοδοσία, προς ενίσχυση τόσο της τράπεζας αίματος της Ιεράς Μητροπόλεως, όσο και του Νοσοκομείου της Κέρκυρας.