Ο Εσπερινός της συγγνώμης στην Ι.Μ. Κερκύρας

Με την προσήκουσα κατάνυξη τελέστηκε το απόγευμα της Κυριακής 18 Φεβρουαρίου 2018 ο Εσπερινός της συγγνώμης, στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου.

Στο κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος ομίλησε περί της νηστείας κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, το “μέγα πέλαγος”, κατά την Εκκλησία μας. Οι πιστοί που καλούνται να εισέλθουν στο στάδιο των αρετών, αποτελούν τους καλούς αγωνιστές, του καλού αγώνος της Πίστεως, τους αθλητές του πνεύματος, τους στρατιώτες του Χριστού. Εμείς οι Χριστιανοί πάντοτε αγωνιζόμαστε. Η Χριστιανική ζωή είναι ένας συνεχής και αδιάκοπος αγώνας. Ωστόσο η περιόδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ως χρόνος προετοιμασίας μας, για την κορυφαία εορτή του Πάσχα, προϋποθέτει εντατικότερη προσπάθεια, θερμότερο ζήλο, μεθοδικότερο αγώνα. Τον πνευματικό αγώνα τον καθορίζει με σαφήνεια το προσόμοιο του Τριωδίου :”τον της νηστείας καιρόν φαιδρώς απαρξώμεθα”, δηλαδή να ξεκινάμε με χαρά τον καιρό της νηστείας, υποβάλλοντας τον εαυτό μας σε πνευματικούς αγώνες. Να εξαγνίσουμε την ψυχή, να καθαρίσουμε την σάρκα. Όπως νηστεύουμε με τις τροφές, να απέχουμε από κάθε πάθος, εντρυφώντας στις αρετές του Πνεύματος. Το πρώτο που μας συνιστά ο ιερός υμνογράφος είναι να αγνίσουμε την ψυχή μας. Τί είναι η ψυχή ; Ο έσω άνθρωπος, η πνευματική υπόσταση του ανθρώπου, ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος, καθώς γράφει ο Απόστολος Πέτρος (Α’ Πέτρου 3,4). Η ψύχη μας όταν πάψει να ενεργεί κατά φύσιν, όπως την δημιούργησε ο Θεός, τότε ασθενεί. Η αμαρτία είναι η αρρώστια της ψυχής.  Πώς μπορούμε να αγνίσουμε την ψυχή μας ; Να την κρατήσουμε έτσι ώστε να ενεργεί πάντοτε κατά φύσιν ; Η απάντηση που δίνουν οι Άγιοι Πατέρες μας σχετίζεται με την τριμερή διαίρεση της ψυχής. Τα τρία μέρη της ψυχής είναι το λογιστικόν, το θυμικόν και τον επιθυμητικόν. Ο Άγιος Μάξιμος υπογραμμίζει :”Όπως το σώμα αμαρτάνει μέσω των πραγμάτων και για να σοφρωνεί έχει για παιδαγωγία τις σωματικές αρετές, έτσι και ο νους που αμαρτάνει μέσω των εμπαθών νοημάτων, για να βλέπει καθαρά και απαθώς τα πράγματα και να σοφρωνεί, έχει ομοίως για παιδαγωγία τις ψυχικές αρετές”. Με ποιές αρετές θα εξαγνίσουμε τις δυνάμεις της ψυχής ; Το λογιστικόν με την ανάγνωση, την πνευματική θεωρία και την προσευχή. Το θυμικό με την αγάπη που αντίκειται στο μίσος. Και το επιθυμητικό με την σωφροσύνη και την εγκράτεια.

Επιπροσθέτως ο Μητροπολίτης Κερκύρας σημείωσε ότι κάθαρση ψυχής σημαίνει απαλλαγή από τα πάθη και ελευθερία από τους πονηρούς λογισμούς. Από την άλλη μερία, ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή. Διαθέτει και σώμα. Ψηχή και σώμα απαρτίζουν την ενιαία και αδιαίρετη οντότητα του ανθρώπου. Και η σωτηρία δεν είναι μόνο υπόθεση της ψυχής, αλλά και του σώματος. Ο άνθρωπος σώζεται ολόκληρος, ψυχικά και σωματικά. Και επιτυγχάνει την σωτηρία του με έναν ενιαίο αγώνα που διεξάγει με την ψυχή και το σώμα του μαζί. Κορυφαία αρετή είναι η νηστεία. Και μαζί με την νηστεία, οι Πατέρες μας συντάσσουν την αγρυπνία, την ψαλμωδία, την προσευχή και την φυλακή των αισθήσεων. Το πνεύμα της εν Χριστώ ζωής είναι ασκητικό. Πνευματική ζωή χωρίς σωματική κακοπάθεια δεν είναι δυνατόν να υπάρξει. Νηστεία και άσκηση δεν σημαίνει αποχή μόνο από ορισμένες τροφές. Σημαίνει απαραιτήτως και αγώνα απαλλαγής από τα πάθη μας και προσπάθεια απόκτησης των Χριστιανικών αρετών, που είναι οι αρετές καρποί του Αγίου Πνεύματος. Η νηστεία δόθηκε σαν άσκηση του αυτεξουσίου μας μέσα στον Παράδεισο. Πέρασε στους δικαίους και τους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, σαν όπλο ελευθερίας απέναντι στις πιεστικές ανάγκες του σώματος. Ο κορυφαίος μάλιστα των Προφητών, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο κατεξοχήν νηστευτής, έδειξε με το έργο του το πραγματικό περιεχόμενο της νηστείας. 

Ακόμη ο Μητροπολίτης Κερκύρας τόνισε και μια άλλη παράμετρο για την νηστεία, που  πολλές φορές δεν δίνουμε σημασία. Είναι η εμπειρία της ενότητος του Εκκλησιαστικού Σώματος. Συνήθως θεωρούμε την νηστεία σαν ένα ατομικό κατόρθωμα της θελήσεώς μας, χωρίς κοινωνικές- εκκλησιαστικές διαστάσεις. Όμως η νηστεία των Ορθοδόξων είναι έργο εκκλησιαστικό. Νηστεύουμε ως μέλη της Εκκλησίας. Είναι ένας τρόπος ζωής που μας δίδαξε ο Χριστός και οι Απόστολοί Του και αγάπησαν όλοι οι Άγιοι. Είναι το θεμέλιο της ενότητος της Εκκλησίας. Την αλήθεια αυτή μπορούμε να την δούμε από δύο πλευρές : α) όταν νηστεύουμε τηρώντας τον κανόνα της Εκκλησίας, συνδεόμαστε με όλα τα μέλη σε ένα κοινό τρόπο ζωής. Και β) σύμφωνα με την Αρχιερατική προσευχή του Χριστού, η ενότητα των μαθητών Του εδραιώνεται στην θεωρία της Δόξας Του. Σύμφωνα με τον λόγο του Χριστού, αιτία της νηστείας είναι η απώλεια του Νυμφίου. Η πορεία από την αναζήτηση του Νυμφίου μέχρι την είσοδό Του στην καρδιά, είναι πορεία από την διαίρεση του κατακερματισμένου κόσμου, στην ενότητά του.

Καταλήγοντας ο κ. Νεκτάριος προέτρεψε Κλήρο και λαό να γονατίσουν μπροστά στην εικόνα του Χριστού και της Παναγίας και να ζητήσουν την συγχώρεση από τον  Επίσκοπο από τους Πατέρες και τους αδελφούς. Η συγχώρεση αρχίζει την στιγμή που παίρνει ο άνθρωπος στους ώμους του τα βάρη του αδελφού του. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αφήσουμε τον άλλο πίσω χωρίς την συγγνώμη μας.

Στο τέλος του Εσπερινού ο Σεβασμιώτατος αφού διάβασε την συγχωρητική ευχή, αντάλλαξε τον ασπασμό της συγγνώμης με τον Κλήρο και τον λαό της τοπικής Εκκλησίας.