ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

Η Ιερά Μητρόπολις Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, σε συνεργασία με την Ένωση Χριστιανών Επιστημόνων Νομού Κερκύρας, στα πλαίσια του θεσμού : “Ελεύθερο Πανεπιστήμιο” με γενικό θέμα για αυτή τη χρονιά : “ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ”, διοργάνωσε το απόγευμα της Δευτέρας 6 Μαρτίου 2017 στο Πνευματικό Κέντρο ομιλία με θέμα : “Ουδείς εκών κακός : ‘Υβρις, Νέμεσις και Τιμωρία στην Αρχαία Ελληνική Τραγωδία”. Ομιλητής ήταν ο κ. Θεόδωρος Παππάς, Αντιπρύτανις Ιονίου Πανεπιστημίου, καθηγητής τμήματος Αρχειονομίας.

Αρχικώς ο κ. Αντιπρύτανις σημείωσε ότι τόσο η θεολογία, όσο και η φιλοσοφία προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σχετικά με την ύπαρξη του κακού εις τον κόσμο. Είναι ένα τεράστιας σημασίας υπαρξιακό ερώτημα που επηρεάζει τόσο το αίσθημα δικαίου του ανθρώπου, όσο και τις διαπροσωπικές σχέσεις του. Πηγάζει από το τι είναι ο Θεός στον οποίο ο άνθρωπος πιστεύει και κατά πόσον υπάρχει μεταθανάτια ζωή.

Εν συνεχεία ο κ. Παππάς τόνισε ότι οι τρείς τραγικοί ποιητές, Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, δεν αγνοούν στα έργα τους το θρησκευτικό στοιχείο. Η πηγή του έργου της τραγωδίας πάντως είναι ανθρωποκεντρική. Όσον αφορά τον Αισχύλο, το περιεχόμενο του έργου του έχει να κάνει με την απονομή της θείας δικαιοσύνης στους ήρωές του. Επιμένει στο σχήμα ύβρις-τίσις- νέμεσις και θεωρεί τον άνθρωπο αδύναμο να αλλάξει την μοίρα του. Η θέληση των θεών είναι ανεξιχνίαστη και προκαλεί τρόμο, ενώ η θεία δικαιοσύνη τιμωρεί την ανθρώπινη ύβρη. Ο άνθρωπος τελειοποιείται μέσω των παθημάτων του. Το πάθημα γινεται μάθημα. Ο Ζεύς είναι ο εγγυητής της κοσμικής τάξεως. Η ανεξέλεγκτη δύναμη του θεού προκαλεί την πτώση. Ο άνθρωπος από την άλλη μεριά, οδηγείται με απάτη στην τίση. Ο θεϊκός και ο ανθρώπινος κόσμος διεισδύει ο ένας στον άλλο. Το πρόβλημα της θεοδικίας στον Αισχύλο είναι δύσκολο να ερμηνευτεί.

Ακολούθως ο κ. Αντιπρύτανις αναφερόμενος στον Σοφοκλή υπογράμμισε ότι εκείνος διαφοροποιείται από τον Αισχύλο. Οι ήρωές του ζουν και πράττουν σύμφωνα με τις δικές τους ιδέες. Κάθε παράβαση της θεϊκής εντολής τιμωρείται. Οι ήρωες υποφέρουν από καταστάσεις, υπαίτιοι των οποίων είναι οι ίδιοι οι θεοί. Παλεύουν πάντως να μην αποδεχθούν την μοίρα τους, να την ορίσουν, αν και στο τέλος το κακό νικά.

Κλείνοντας ο κ. Παππάς έκανε αναφορά στον τρίτο τραγικό μας ποιητή, τον Ευριπίδη, τα έργα του οποίου έχουν ως στοιχεία τους το φόνο και το πάθος. Οι θεοί όχι μόνον δεν είναι καλύτεροι από τους ανθρώπους, είναι εκδικητικοί, μνησίκακοι και συμφεροντολόγοι. Επιπλέον άλλο ένα χαρακτηριστικό των έργων του Ευριπίδη είναι ότι το άδικο δεν υπερισχύει από το δίκαιο. Ο άνθρωπος παραμένει ανευλεύθερος ό,τι και να κάνει, καθώς η δύναμη που κυβερνά τον κόσμο είναι η τύχη.

Συνοψίζοντας ο κ. Αντιπρύτανις τόνισε ότι ο τραγικός άνθρωπος συγκρούεται με τη μοίρα, αλλά αγωνίζεται. Στην τραγωδία όλα βρίσκονται υπό τη θεία βούληση. Το τέλος της Αρχαίας Τραγωδίας οδήγησε στη γέννηση της Αττικής Φιλοσοφίας, που μελέτησε με τη σειρά της τον άνθρωπο και την έννοια του αγαθού.

Εν συνεχεία χαιρετισμό απηύθυνε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον κ. Παππά, αλλά και όλα τα μέλη της Ένωσης Χριστιανών Επιστημόνων, σημείωσε ότι μελετώντας τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, εντοπίζουμε το λεγόμενο σπερματικό λόγο στα έργα τους. Είχαν και εκείνοι προσεγγίσει με το δικό τους τρόπο τόσο το αγαθό, όσο και το κακό. Το στοιχείο όμως που τους έλειπε ήταν η λύτρωση. Και σε αυτό το σημείο έρχεται ο Κύριός μας, ο Οποίος λυτρώνει την πεπτωκυία ανθρώποτητα αίροντας τις αμαρτίες όλου του κόσμου, με το σωτήριο πάθος Του και την εκ νεκρών Ανάστασή Του. Αυτή τη λύτρωση επιζητά και ο σύγχρονος άνθρωπος που βλέπει παντού γύρω του να κυριαρχεί το κακό και ο άρχων του αιώνος τούτου. Η λύτρωση αυτή βιώνεται μονάχα μέσα στην Αγία μας Εκκλησία, στο Σώμα του Χριστού.