Παρασκευή 31 Μαρτίου 2017

Ο Ακάθιστος Ύμνος στην Κέρκυρα




Το απόγευμα της Παρασκευής 31 Μαρτίου 2017 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος χοροστάτησε στην Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος και εν συνεχεία στο Μητροπολιτικό Ναό της Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης.

            Στο κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος σχολίασε τους κάτωθι στίχους από την Ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου : “Χαίρε το των Αγγέλων πολυθρύλητον θαύμα, Χαίρε το των δαιμόνων πολυθρήνητων τραύμα”. Το θαύμα που βίωναν οι Άγιοι Άγγελοι ήταν η γέννηση του Σωτήρος Χριστού. Το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος έρχεται εις τον κόσμο, δια της Παναγίας μας, γίνεται άνθρωπος και ενώνει ξανά τη γη με τον ουρανό. Από την άλλη μεριά το τραύμα των δαιμόνων είναι η εκ νεκρών Ανάσταση του Κυρίου μας, ο Οποίος κατέβηκε εως  τα ταμεία του Άδου και συνανέστησε τους απ’αιώνος κεκοιμημένους, που πίστεψαν σε Εκείνον. Ο Χριστός συνέτριψε το κεντρί του μισάνθωπου σατανά, που είναι ο θάνατος. Ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος εισήλθε δια της παρακοής των πρωτοπλάστων. Στον κήπο της Εδέμ ο σατανάς με τον πειρασμό διέβαλε τόσο τον άνθρωπο στο Θεό, όσο και το Θεό στον άνθρωπο. Δυστυχώς ίδιον και της δικής μας συμπεριφοράς σήμερα είναι αυτές οι εωσφορικές διαβολές, που εκτοξεύουμε ο ένας εναντίον του άλλου. Αυτή η συμπεριφορά λειτουργεί ως απόρροια της απομακρύνσεώς μας από τον Τριαδικό Θεό. Επιχειρήσαμε και εν πολλοίς επιχειρούμε ακόμα να αυτοτελειωθούμε, θεοποιώντας και προσκυνώντας τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ο Σεβασμιώτατος ακόμη στάθηκε σε τρείς στίχους των Χαιρετισμών : “Χαίρε, ότι εμωράνθησαν οι δεινοί συζητηταί, Χαίρε, ότι εμαράνθησαν οι των μύθων ποιηταί. Χαίρε, των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα”. Οι άνθρωποι στην αρχαιότητα μη έχοντας ακόμα λάβει τη Θεία Χάρη, από την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού, επιδίδονταν σε ατέρμονες φιλοσοφικές  συζητήσεις, για το τί εστί Θεός. Έτσι οδηγήθηκαν στην προσκύνηση των ειδώλων, μέσα σε εένα κλίμα δολοπλοκιών και ερίδων. Ακόμη και οι Αθηναίοι δεν έμειναν εκτός  από αυτές τις πλεκτάνες. Όλη αυτή τη σύγχυση έρχεται και την διαλύει, το Αληθινό Φως, ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός. Και σήμερα όμως η εποχή μας είναι εφάμιλλη με αυτή των αρχαίων χρόνων, με τις λυσσαλέες προσπάθειες των αντίχριστων δυνάμεων, να εκριζώσουν την πίστη και την ελπίδα του λαού της πατρίδος μας στο Χριστό. Επιχειρούν να μετατρέψουν την Ορθόδοξη Ελλάδα, σε ένα αποχρωματισμένο και ουδετερόθρησκο κρατίδιο, χάριν της πολυπολιτισμικότητας. Ματαιωπονούν όμως όλοι αυτοί. Ο λαός μας και ιδιαίτερα οι νέοι μας κατακλύζουν τους ιερούς μας ναούς, διότι συνειδητοποιούν ότι μοναδική απαντοχή τους είναι ο Χριστός, η Παναγία και οι Άγιοι της Πίστεώς μας.

Καταλήγοντας ο κ. Νεκτάριος διαβεβαίωσε τους πιστούς ότι η Υπέρμαχος Στρατηγός, η Κυρία Θεοτόκος δεν θα αφήσει την Ελλάδα μας να χαθεί. Την πατρίδα μας ακόμα κρατούν οι θερμές πρεσβείες Της, φθάνει και εμείς από την πλευρά μας, να ζούμε κατά Χριστόν και διαρκώς να αγωνιζόμαστε, είπε κλείνοντας ο Σεβασμιώτατος.













 

 

Ακάθιστος Ύμνος



Ακάθιστος ύμνος επικράτησε να λέγεται ένας ύμνος «Κοντάκιο» της Ορθόδοξης Εκκλησίας, προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου, από την όρθια στάση, που τηρούσαν οι πιστοί κατά τη διάρκεια της ψαλμωδίας του. Οι πιστοί έψαλλαν τον Ακάθιστο ύμνο όρθιοι, υπό τις συνθήκες που θεωρείται ότι εψάλη για πρώτη φορά, ενώ το εκκλησίασμα παρακολουθούσε όρθιο κατά την ακολουθία της γιορτής του Ευαγγελισμού, με την οποία συνδέθηκε ο ύμνος.

Ψάλλεται ενταγμένος στο λειτουργικό πλαίσιο της ακολουθίας του Μικρού Αποδείπνου, σε όλους τους Ιερούς Ναούς, τις πέντε πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις πρώτες τέσσερις τμηματικά, και την πέμπτη ολόκληρος. Είναι ένας ύμνος που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω (κάθε οίκος ξεκινά με το αντίστοιχο κατά σειρά ελληνικό γράμμα), και είναι γραμμένος πάνω στους κανόνες της ομοτονίας, ισοσυλλαβίας και εν μέρει της ομοιοκαταληξίας.

Θεωρείται ως ένα αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας, η γλώσσα του είναι σοβαρή και ποιητική και είναι εμπλουτισμένος από κοσμητικά επίθετα και πολλά σχήματα λόγου (αντιθέσεις, μεταφορές, κλπ). Το θέμα του είναι η εξύμνηση της ενανθρώπισης του Θεού μέσω της Θεοτόκου, πράγμα που γίνεται με πολλές εκφράσεις χαράς και αγαλλίασης, οι οποίες του προσδίδουν θριαμβευτικό τόνο.

Κατά το έτος 626 μ.Χ., και ενώ ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος μαζί με το βυζαντινό στρατό είχε εκστρατεύσει κατά των Περσών, η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε αιφνίδια από τους Αβάρους. Οι Άβαροι απέρριψαν κάθε πρόταση εκεχειρίας και την 6η Αυγούστου κατέλαβαν την Παναγία των Βλαχερνών. Σε συνεργασία με τους Πέρσες ετοιμάζονταν για την τελική επίθεση, ενώ ο Πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε τα τείχη της Πόλης με την εικόνα της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας και ενθάρρυνε το λαό στην αντίσταση. Τη νύχτα εκείνη, φοβερός ανεμοστρόβιλος, που αποδόθηκε σε θεϊκή επέμβαση, δημιούργησε τρικυμία και κατάστρεψε τον εχθρικό στόλο, ενώ οι αμυνόμενοι προξένησαν τεράστιες απώλειες στους Αβάρους και τους Πέρσες, οι οποίοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία και να αποχωρήσουν άπρακτοι.

Στις 8 Αυγούστου, η Πόλη είχε σωθεί από τη μεγαλύτερη, ως τότε, απειλή της ιστορίας της. Ο λαός, θέλοντας να πανηγυρίσει τη σωτηρία του, την οποία απέδιδε σε συνδρομή της Θεοτόκου, συγκεντρώθηκε στο Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Τότε, κατά την παράδοση, όρθιο το πλήθος έψαλλε τον από τότε λεγόμενο «Ακάθιστο Ύμνο», ευχαριστήρια ωδή προς την υπέρμαχο στρατηγό του Βυζαντινού κράτους, την Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη του «τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ».

Κατά την επικρατέστερη άποψη, δεν ήταν δυνατό να συνετέθη ο ύμνος σε μία νύκτα. Μάλλον είχε συντεθεί νωρίτερα και μάλιστα θεωρείται ότι ψαλλόταν στο συγκεκριμένο ναό, στην αγρυπνία της 15ης Αυγούστου κάθε χρόνου. Απλώς, εκείνη την ημέρα ο ύμνος εψάλη «ὀρθοστάδην», ενώ αντικαταστάθηκε το ως τότε προοίμιο («Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς λαβὼνἐν γνώσει»), με το ως σήμερα χρησιμοποιούμενο «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια», το οποίο έδωσε τον δοξολογικό και εγκωμιαστικό τόνο, στον ως τότε διηγηματικό και δογματικό ύμνο.

Σύμφωνα, όμως, με άλλες ιστορικές πηγές, ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέεται και με άλλα παρόμοια γεγονότα, όπως τις πολιορκίες και τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης επί των Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου του Πωγωνάτου (673 μ.Χ.), Λέοντος του Ισαύρου (717 - 718 μ.Χ.) και Μιχαήλ Γ΄ (860 μ.Χ.). Δεδομένων των τότε ιστορικών συνθηκών (εικονομαχική έριδα, κλπ.), δεν θεωρείται απίθανο, η Παράδοση να έχει αλλοιώσει την ιστορική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολύ δύσκολο να λεχθεί μετά βεβαιότητας ποιο ήταν το ιστορικό περιβάλλον της δημιουργίας του Ύμνου.

Σε όλη τη χειρόγραφη παράδοση, ο ύμνος φέρεται ως ανώνυμος, ενώ ο Συναξαριστής που τον συνδέει με τα γεγονότα του Αυγούστου του 626 μ.Χ. δεν αναφέρει ούτε το χρόνο της σύνθεσής του, ούτε τον μελωδό του. Το περιεχόμενό του πάντως απηχεί τις δογματικές θέσεις της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου, που συνήλθε στην Έφεσο, στη βασιλική της Θεοτόκου, το 431 μ.Χ. από τον Αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄. Σε αυτήν συμμετείχαν 200 επίσκοποι, ανάμεσα στους οποίους ο Άγιος Κύριλλος Αλεξάνδρειας. Καταδίκασε τις διδαχές του Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Νεστόριου, ο οποίος υπερτόνιζε την ανθρώπινη φύση του Ιησού έναντι της θείας, υποστηρίζοντας ότι η Μαρία γέννησε τον άνθρωπο Ιησού και όχι τον Θεό. Η Σύνοδος διακήρυξε ότι ο Ιησούς είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με πλήρη ένωση των δύο φύσεων και απέδωσε επίσημα στην Παρθένο Μαρία τον τίτλο «Θεοτόκος». Επομένως, η χρονολογία σύγκλησής της, το 431 μ.Χ., αποτελεί μία σταθερή ημερομηνία, καθώς είναι σίγουρο ότι ο ύμνος δεν είχε συντεθεί νωρίτερα. Από την άλλη, κάποιοι ερευνητές θεωρούν ότι από το περιεχόμενό του συνάγεται ότι ο ύμνος αναφέρεται σε κοινό εορτασμό του Ευαγγελισμού και των Χριστουγέννων, εορτές οι οποίες χωρίστηκαν κατά τη βασιλεία του Ιουστινιανού (527 - 565 μ.Χ.), πράγμα που, αν ισχύει, αφενός σημαίνει ότι ο ύμνος γράφτηκε το αργότερο επί Ιουστινιανού, αφετέρου ενισχύει την άποψη ότι προϋπήρχε των γεγονότων του 626 μ.Χ.

Η παράδοση, όμως, αποδίδει τον Ακάθιστο ύμνο στο μεγάλο βυζαντινό υμνογράφο του 6ου αιώνα μ.Χ., Ρωμανό τον Μελωδό. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν πολλοί ερευνητές, οι οποίοι θεωρούν ότι οι εκφράσεις του ύμνου, η γενικότερη ποιητική του αρτιότητα και δογματική του πληρότητα δεν μπορούν παρά να οδηγούν στον Ρωμανό. Ακόμη, σε κώδικα του 13ου αιώνα μ.Χ. υπάρχει μεταγενέστερη σημείωση, του 16ου αιώνα μ.Χ., η οποία αναφέρει τον Ρωμανό ως ποιητή του ύμνου.

Όμως, η άποψη αυτή αντικρούεται από πολλούς μελετητές, που βρίσκουν στη δομή, στο ύφος και το περιεχόμενό του πολλά στοιχεία μετά την εποχή του Ρωμανού. Κατά μία άποψη, ο ύμνος ψάλθηκε καλοκαίρι, στη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και μάλλον αργότερα μεταφέρθηκε στο Σάββατο της Ε΄ εβδομάδος των νηστειών, ίσως από τους εικονόφιλους μοναχούς του Στουδίου. Έτσι πλησίασε τη γιορτή του Ευαγγελισμού. Είναι, δε, ενδεχόμενο σε αυτή τη μεταφορά, και πάλι για λόγους σχετικούς με την Εικονομαχία, να αλλοιώθηκε και το ιστορικό του Συναξαριστή, και από το 728 μ.Χ., που αυτοκράτορας ήταν ο εικονομάχος Λέων Γ΄ Ίσαυρος, να μεταφέρθηκε στο 626 μ.Χ., στα χρόνια του Ηρακλείου, ο οποίος πολεμούσε τους Πέρσες για να επανακτήσει τον Τίμιο Σταυρό.

Επιπλέον υπάρχουν και άλλες δύο εκδοχές για το πρόσωπο του μελωδού του Ακάθιστου Ύμνου. Η μία εκδοχή αναφέρει το όνομα του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού Α΄ (715 - 730 μ.Χ.), ο οποίος έζησε τα γεγονότα της θαυμαστής λύτρωσης της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία της από τους Άραβες το 718 μ.Χ., επί Αυτοκράτορος Λέοντος του Ισαύρου. Η εκδοχή αυτή βασίζεται στο γεγονός, ότι μία λατινική μετάφραση του ύμνου, η οποία έγινε γύρω στο 800 μ.Χ. από τον επίσκοπο Βενετίας Χριστόφορο, τον αναφέρει ως δημιουργό του ύμνου.

Η άλλη εκδοχή που υποστηρίζεται βασίζεται σε μια παλαιά αχρονολόγητη εικόνα του Ευαγγελισμού στο παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου της ονομαστής μονής του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα, όπου εικονίζεται και ένας μοναχός, ο οποίος κρατάει ένα ειλητάριο που γράφει «Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέμφθη» (αρχή του α΄ οίκου του Ακάθιστου ύμνου). Στο κεφάλι του μοναχού αυτού γράφει «ο άγιος Κοσμάς». Πρόκειται για τον Κοσμά τον Μελωδό, ο οποίος έζησε και αυτός τα γεγονότα του 718 μ.Χ., καθώς απεβίωσε το 752 ή 754 μ.Χ.

Άλλες, λιγότερο πιθανές απόψεις θεωρούν ως μελωδό του ύμνου τον Πατριάρχη Σέργιο, τον ιερό Φώτιο, τον Απολινάριο τον Αλεξανδρέα, τον Μητροπολίτη Νικομήδειας Γεώργιο Σικελιώτη, τον Γεώργιο Πισίδη, και άλλους, που έζησαν από τον Ζ΄ μέχρι τον Θ΄ αιώνα.

Βέβαιο, είναι πάντως, ότι οι ειρμοί του Κανόνα του Ακάθιστου Ύμνου είναι έργο του Ιωάννου Δαμασκηνού (676 - 749 μ.Χ.) ενώ τα τροπάρια του Ιωσήφ Ξένου του Υμνογράφου.

Γενικό θέμα του ύμνου είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, ο οποίος πηγάζει από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας και περιγράφει τα ιστορικά γεγονότα, αλλά προχωρεί και σε θεολογική και δογματική ανάλυσή τους.

Οι πρώτοι δώδεκα οίκοι του (Α-Μ) αποτελούν το ιστορικό μέρος. Εκεί εξιστορούνται τα γεγονότα από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου μέχρι την Υπαπαντή, ακολουθώντας τη διήγηση του Ευαγγελιστή Λουκά. Αναφέρεται ο Ευαγγελισμός (Α, Β, Γ, Δ), η επίσκεψη της εγκύου Παρθένου στην Ελισάβετ (Ε), οι αμφιβολίες του Ιωσήφ (Ζ), η προσκύνηση των ποιμένων (Η) και των Μάγων (Θ, Ι, Κ), η Υπαπαντή (Μ) και η φυγή στην Αίγυπτο (Λ), η οποία είναι η μόνη που έχει ως πηγή το απόκρυφο πρωτευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου.

Οι τελευταίοι δώδεκα (Ν-Ω) αποτελούν το θεολογικό ή δογματικό μέρος, στο οποίο ο μελωδός αναλύει τις βαθύτερες θεολογικές και δογματικές προεκτάσεις της Ενανθρώπισης του Κυρίου και το σκοπό της, που είναι η σωτηρία των πιστών.

Ο μελωδός βάζει στο στόμα του αρχαγγέλου, του εμβρύου Προδρόμου, των ποιμένων, των μάγων και των πιστών τα 144 συνολικά «Χαῖρε», τους Χαιρετισμούς προς τη Θεοτόκο, που αποτελούν ποιητικό εμπλουτισμό του χαιρετισμού του Γαβριήλ («Χαῖρε Κεχαριτωμένη»), που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Λουκάς (Λουκ. α΄ 28).

Στα μοναστήρια, αλλά και στη σημερινή ενορία και παλαιότερα κατά τα διάφορα Τυπικά, υπάρχουν και άλλα λειτουργικά πλαίσια για την ψαλμωδία του ύμνου. Η ακολουθία του όρθρου, του εσπερινού, της παννυχίδος ή μιας ιδιόρρυθμης Θεομητορικής Κωνσταντινουπολιτικής ακολουθίας, την πρεσβεία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, σε ένα ορισμένο σημείο της κοινής ακολουθίας γίνεται μια παρεμβολή. Ψάλλεται ο κανών της Θεοτόκου και ολόκληρο ή τμηματικά το κοντάκιο και οι οίκοι του Ακαθίστου.

Ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέθηκε με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, προφανώς, εξ αιτίας ενός άλλου καθαρώς λειτουργικού λόγου. Μέσα στην περίοδο της Νηστείας εμπίπτει πάντοτε η μεγάλη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Είναι η μόνη μεγάλη γιορτή, που λόγω του πένθιμου χαρακτήρα της Τεσσαρακοστής, στερείται προεορτίων και μεθεορτίων. Αυτήν ακριβώς την έλλειψη έρχεται να καλύψει η ψαλμωδία του Ακαθίστου, τμηματικά κατά τα απόδειπνα των Παρασκευών και ολόκληρος κατά το Σάββατο της Ε΄ εβδομάδας. Το βράδυ της Παρασκευής και το Σάββατο είναι μέρες που μαζί με την Κυριακή είναι οι μόνες μέρες των εβδομάδων των Νηστειών, κατά τις οποίες επιτρέπεται ο γιορτασμός χαρμόσυνων γεγονότων, και στις οποίες, μετατίθενται οι γιορτές της εβδομάδας. Σύμφωνα με ορισμένα Τυπικά, ο Ακάθιστος Ύμνος ψαλλόταν πέντε μέρες πριν τη γιορτή του Ευαγγελισμού και κατά άλλα τον όρθρο της μέρας της γιορτής.

Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ'.
Τῇ ὑπερμάχῷ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε· ἀλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον, ἵνα κράζω σοί· Χαῖρε Νύμφη ἀνύμφευτε.

 

Πέμπτη 30 Μαρτίου 2017

Άγιος Ιωάννης συγγραφέας της Κλίμακος



Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακας πιθανότατα το 523 μ.Χ. στη Συρία. Ήταν γιος πλούσιας και ευσεβούς οικογένειας. Σε νεαρή ηλικία, παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως, ώστε να διακρίνεται ανάμεσα στους συνομήλικούς του. Εκείνος όμως, ενδιαφερόταν περισσότερο για την προσευχή, τις θεολογικές μελέτες, την συγγραφική εργασία και την άσκηση. Πήγε στο Όρος Σινά, κοντά στον φημισμένο αναχωρητή Μαρτύριο, ο οποίος καθοδήγησε πνευματικά τον νεαρό Ιωάννη. Μετά από τέσσερα χρόνια άσκησης, εκάρη μοναχός ενώ η φήμη των αρετών και της σοφίας του είχε ευρύτερα διαδοθεί. Γι' αυτό πολλοί μοναχοί και λαϊκοί, αλλά και αξιωματούχοι έρχονταν στη Μονή για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Λόγω της διαβίωσής του στην Ιερά Μονή Σινά ονομάζεται και Σιναΐτης. Μετά το θάνατο του ηγούμενου της Μονής και κατόπιν απαιτήσεως των αδελφών δέχθηκε να γίνει Ηγούμενος της ιεράς Μονής Σινά για μερικά χρόνια. Η νοσταλγία, όμως, της ερημικής ζωής, έκανε τον Ιωάννη να αποσυρθεί πάλι στην έρημο και να αφοσιωθεί πάλι στις μελέτες του. Εκοιμήθη εν ειρήνη περί το 606 μ.Χ. και άφησε δύο σπουδαιότατα συγγράμματα, την «Κλίμακα» και τον «Λόγον προς τον Ποιμένα».
Η «Κλίμακα» περιλαμβάνει τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές. Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι' αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών. Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα, καλοδουλεμένη με χάρη και μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα και παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση του λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι απαράμιλλος. Πάσης φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται καθώς και ωραίες και επιτυχημένες προσωποποιήσεις. Από την αρχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια. Επειδή είναι παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτή τη πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο Ιωάννη της Κλίμακας και το προτείνει για ανάγνωσμα. Η μνήμη του εορτάζεται στις 30 Μαρτίου και την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Μερικοί λόγοι του, από την Κλίμακα:
1) Η ταπεινοφροσύνη είναι ουράνιος ανεμοστρόβιλος που μπορεί να ανεβάσει την ψυχή από την άβυσσο της αμαρτίας στα ύψη του ουρανού.
2) Μητέρα της πηγής είναι η άβυσσος των υδάτων πηγή δε της διακρίσεως η ταπείνωσις

Ἀπολυτίκιον 
Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.
Θεῖον κλίμακα, ὑποστηρίξας, τὴν τῶν λόγων σου, μέθοδον πάσι, Μοναστῶν ὑφηγητὴς ἀναδέδειξαι, ἐκ πρακτικῆς Ἰωάννη καθάρσεως, πρὸς θεωρίας ἀνάγων τὴν ἔλαμψιν. Πάτερ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Τρίτη 28 Μαρτίου 2017

“Επτάνησος Πολιτεία 1800-1807 : Μήτρα και Τροφός της Εθνεγερσίας του 1821”




Η Ιερά Μητρόπολις Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, σε συνεργασία με την Ένωση Χριστιανών Επιστημόνων, στα πλαίσια του παράλληλου προγράμματος του Ελευθέρου Πανεπιστημίου για καλλιέργεια της ιστορικής μας παιδείας και μνήμης, διοργάνωσε το απόγευμα της Δευτέρας 27 Μαρτίου 2017 στο Πνευματικό Κέντρο, εκδήλωση-αφιέρωμα στην εθνική μας επέτειο της 25ης Μαρτίου.

Τις ευχές του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου, μετέφερε ο Γεν. Αρχιερ. Επίτροπος Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, υπογραμμίζοντας την αρωγή της τοπικής Εκκλησίας σε παν- κερκυραϊκή προσπάθεια, ώστε το ετήσιο μνημόσυνο που τελείται για τον Ιωάννη Καποδίστρια κάθε Σεπτέμβριο να λάβει εθνικό χαρακτήρα με το να τεθεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και με την παρουσία του Προέδρου της. Σχετική συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έγινε πρόσφατα στην Αθήνα.

Η εκδήλωσε ξεκίνησε με τον τενόρο κ. Παντελή Κοντό να ερμηνεύει την άρια « Ο Γερο- Δήμος» από την όπερα του Παύλου Καρρέρ “Μάρκος Μπότσαρης”, με την συνοδεία στο αρμόνιο της κας Έλλης Καρύδη και στο βιολεντσέλο του κ. Βλαχόπουλου.

Στη συνέχεια σχόλιο για τη συμμετοχή της Εκκλησίας στον Αγώνα του 1821 έκανε ο Γενικός Αρχιερ. Επίτροπος της Ι.Μ. Κερκύρας Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, Δρ. Θεολογίας και Φιλόλογος, ο οποίος επεσήμανε ότι δηλωτικό των Ελλήνων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ήταν η Χριστιανική τους πίστη, όπως επίσης και η προσπάθεια της Εκκλησίας με τους ναούς ως σχολεία να μαθαίνουν τα ελληνόπουλα γραφή και ανάγνωση μέσα από τα λειτουργικά βιβλία, ιδίως το Ψαλτήρι και το Οκτωήχι. Ακόμη στις ιστορικές πηγές της περιόδου εκείνης, αν ανατρέξει κανείς, θα διαπιστώσει ότι Ιεράρχες, αλλά και απλοί Ιερείς, ήταν μπροστάρηδες στον Αγώνα. Επιπλέον μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η σημαία του αγώνα είχε πάνω της το Σταυρό, δηλώνοντας ότι οι επαναστατημένοι Έλληνες πολεμούσαν υπέρ Πίστεως και Πατρίδος.

Ακολούθως το λόγο πήρε ο γνωστός ιστοριοδίφης και λόγιος κ. Γεώργιος Σκλαβούνος, οικονομολόγος-κοινωνιολόγος, ο οποίος και ανέπτυξε την ομιλία του με θέμα : “ Επτάνησος Πολιτεία 1800-1807 : Μήτρα και Τροφός της Εθνεγερσίας του 1821”.

Συγκεκριμένα ο κ. Σκλαβούνος τόνισε τη μεγάλη σημασία της συμμετοχής των κατοίκων των Ιονίων νήσων, την προεπαναστατική περίοδο, με αιτήματα ρηξικέλευθα για την τότε εποχή, όπως αυτό της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανεξαρτησίας. Αποκορύφωμα όλων αυτών των δράσεων υπήρξε ο αγώνας για την υπεράσπιση της Λευκάδος το έτος 1807, η οποία πολιορκούνταν από τα στρατεύματα του Αλή πασά. Επικεφαλής της οργάνωσης της άμυνας της νήσου ήταν ο μετέπειτα πρώτος Κυβερνήτης του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού κράτους, Ιωάννης Καποδίστριας. Χάρις στις ενέργειές του, κατέφθασαν στη Λευκάδα οι καλύτεροι από τους αρματολούς και τους οπλαρχηγούς των Ελλήνων, χαρίζοντας έτσι την πρώτη νίκη στα αμιγώς ελληνικά επαναστατικά στρατεύματα, αποτελώντας τον προάγγελο, για τον ξεσηκωμό όλων των Ελλήνων το 1821.

Παράλληλα, επεσήμανε ότι η Επτάνησος Πολιτεία από το 1800 έως το 1807 αποτέλεσε το πρώτο ουσιαστικά ελληνικό κράτος, στο οποίο διάχυτο ήταν το αίτημα για δίκαιη ελευθερία, για λαϊκή συμμετοχή στην εξουσία και όχι για αριστοκρατική διαχείριση των κοινών. Πρωταγωνιστής της Επτανήσου Πολιτείας ήταν και πάλι ο Ιωάννης Καποδίστριας.

Τέλος, ο ομιλητής υπενθύμισε την προσπάθεια του Καποδίστρια σε συνεργασία με τον Μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιο, ο οποίος είχε συμβάλλει και στην άμυνα της Λευκάδας, για την ίδρυση και λειτουργία της Φιλομούσου Εταιρίας το 1814 στην Βιέννη, δια της οποίας και η ενίσχυση της εκπαιδευτικής αναγέννησης στον ελλαδικό χώρο, αλλά και η κινητικότητα των λογίων, συνέβαλαν στην καλλιέργεια επαναστατικού κλίματος.

Εκκλησία, Πολιτική και παιδεία μπορούν να συνεργαστούν και σήμερα ώστε να ξαναβρούμε την ελευθερία μας από κάθε πολιτισμική και άλλη εξάρτηση.

Μετά το πέρας της ομιλίας ακολούθησε διάλογος.
 



 

 

Δευτέρα 27 Μαρτίου 2017

Ε’ Κατανυκτικός Εσπερινός στον Άγιο Σπυρίδωνα




Το απόγευμα της Κυριακής 26 Μαρτίου 2017 τελέστηκε ο Ε’ Κατανυκτικός Εσπερινός στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου.

Ομιλητής ήταν ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Δαμασκηνός Κιαμέτης, Πρωτοσύγκελλος της Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού με θέμα : “Η Παναγία προσευχόμενη”.

Συγκεκριμένα ο π. Δαμασκηνός εστίασε την ομιλία του στη σημασία της προσευχής για τον Ορθόδοξο Χριστιανό, η οποία δεν μεταφράζεται ως ένα ανθρώπινο κατόρθωμα, απεναντίας αποτελεί ανταπόκριση στο Θεϊκό κάλεσμα. Όπως μας λέγουν και οι Νηπτικοί Πατέρες, υπάρχουν τρία στάδια προσευχής. Το πρώτο είναι η προσευχή των αιτημάτων μας προς το Θεό. Το δεύτερο είναι η προσευχή της δοξολογίας και της ευγνωμοσύνης. Και το τρίτο στάδιο είναι η προσευχή της σιωπής. Καθώς ο άνθρωπος κοινωνεί αγαπητικά με το Χριστό, σιωπά καμιά λέξη δεν μπορεί να εκφράσει τη Χάρη που βιώνει. Δεν έχουν διασωθεί πολλά από τα λόγια της Παναγίας μας, μας διδάσκει όμως με τη σιωπή Της.

Το κατ’εξοχήν πρότυπο προσευχής είναι η Υπεραγία Θεοτόκος, συμπλήρωσε ο π. Δαμασκηνός, ο οποίος ανέλυσε επτά σταθμούς της ζωής Της, συνδέοντάς τους με την προσευχή. Ο πρώτος σταθμός, σύλληψη και γεννέσιον, η Παναγία ως καρπός προσευχής.Οι άτεκνοι Ιωακείμ και Άννα, προσεύχονται εκ βάθους καρδίας στο Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί. Ο Κύριος ανταποκρίνεται και σε βαθύ γήρας η Άννα καθίσταται έγκυος και γεννά την Παναγία μας. Ο δεύτερος σταθμός, τα Εισόδια. Η Παναγία προσφέρεται από τους γονείς Της στο Θεό, δοξολογόντας έτσι τον Ύψιστο, αντιπροσφέροντάς Του, το δώρο που τους χάρισε. Η Κυρία Θεοτόκος, εντός του ναού, γίνεται ο αχειροποίητος Ναός, μέσα στον οποίο θα κατοικήσει ο ίδιος ο Θεός. Ο τρίτος σταθμός, ο Ευαγγελισμός, η απόλυτη υπακοή. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ανακοινώνει στην Μαριάμ, ότι εκ Πνεύματος Αγίου θα συλλάβει τον Υιό του Θεού και Εκείνη υπακούει, όχι δουλικά, αλλά ταυτίζεται με το θέλημα του Θεού ελεύθερα και γίνεται σκεύος εκλογής. Ο τέταρτος σταθμός, η Γέννηση του Χριστού, η προσευχή της Παναγίας μας δίνει καρπό. Στην ταπεινή φάτνη της Βηθλεέμ, η Θεοτόκος γεννά τον Δημιουργό και Κτίστη των απάντων. Ο πέμπτος σταθμός, ο εν Κανά γάμος, η προσευχή ως μεσιτεία. Κάποια στιγμή τελειώνει το κρασί και το ανακοινώνει στον Υιό Της, φυσικά ο Χριστός το γνώριζε. Η Παναγία ενδιαφέρεται για τους ανθρώπους και τους προτρέπει ό,τι τους πει ο Κύριος να το εκτελέσουν. Μας δίδει το μήνυμα ότι Εκείνη μεσιτεύει, για τα προς σωτηρίαν αιτήματά μας, φθάνει και εμείς από τη σειρά μας να ταυτιστούμε με το Θείο θέλημα. Ο έκτος σταθμός, τα Θεία Πάθη, η προσευχή γλυκαίνει τον ανθρώπινο πόνο. Πάνω στο Σταυρό βλέπει τον Υιό και Θεό Της αιμόφυρτο. Επί του ξύλου του Σταυρού είναι τραυματισμένη ολόκληρη η ανθρωπότητα, εξαιτίας της παρακοής των πρωτοπλάστων. Η υμνολογία της Εκκλησίας μας περιγράφει πολύ παραστατικά και ανθρώπινα τη στάση της Παναγίας μας, ενώπιον της οποίας πραγματώνεται το απολυτρωτικό έργο του Θεού για την ανθρωπότητα. Έβδομος και τελευταίος σταθμός, Κοίμηση και Μετάσταση. Δεν μπορεί να κρατήσει ο θάνατος και η γη το Θεοδόχο σώμα Της, μεταβαίνει στην όντως ζωή, στον Υιό Της. Η σκηνή αυτή μπορεί να περιγραφεί με τον ψαλμό του εσπερινού : “Κατευθυνθήτω η προσευχή μου, ως θυμίαμα ενώπιόν Σου”. Ως θυμίαμα η προσευχή της Παναγίας ανεβαίνει στο θρόνο του Θεού και προγεύεται την κοινή μας Ανάσταση.

Κλείνοντας ο π. Δαμασκηνός αφού ευχαρίστησε το Σεβασμιώτατο, ευχήθηκε στους πιστούς η Χάρις της Παναγίας μας να σκεπάζει τα διαβήματα της ζωής τους, ευχόμενος ακόμη καλό και ευλογημένο Πάσχα.

Εν συνεχεία ο κ. Νεκτάριος ευχαρίστησε και εκείνος με τη σειρά του τον π. Δαμασκηνό, προσθέτοντας ότι η  Παναγία είναι η Μητέρα μας. Σε Εκείνη εξομογολούμαστε τις αδυναμίες μας, τις αστοχίες μας, τα προβλήματά μας. Καλούμαστε να Την μιμηθούμε στην ταπείνωσή Της, στην υπακοή Της και στην προσευχή Της. Μέσω Εκείνης αναμείχθηκε το Θείον με τον ανθρώπινο. Κατείλθε ο Θεός στη γη και ανήλθε ο άνθρωπος στον ουρανό, είπε καταλήγοντας ο Σεβασμιώτατος.
 









 

 

Κυριακή 26 Μαρτίου 2017

Θεία Λειτουργία στους Αγίους Πάντες πόλεως




Την Κυριακή 26 Μαρτίου 2017 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος ιερούργησε στον ιερό ναό των Αγίων Πάντων πόλεως.

Στο κήρυγμά του ο Μητροπολίτης Κερκύρας εξ’αφορμής της Ευαγγελικής περικοπής της ημέρας, επεσήμανε το μεγάλο ενδιαφέρουν και τη  στοργή του πατέρα προς τον πάσχοντα υιό του, που είχε ως αποτέλεσμα να παρακαλέσει τον Κύριό μας, να τον θεραπεύσει.

Συγκεκριμένα ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε τρεις κατηγορίες γονέων, στην εποχή μας. Η πρώτη κατηγορία είναι οι λεγόμενοι “αδιάφοροι”, οι οποίοι παρέχουν στα παιδιά τους όλα τα υλικά αγαθά, τα πιο ακριβά, που εκείνα απαίτουν, φθάνει να μην τους ενοχλούν. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι “μοντέρνοι-κουλτουριάρηδες”, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο θεσμός της οικογένειας και η ανατροφή των παιδιών, είναι ξεπερασμένες ως έννοιες, σήμερα που οι ρυθμοί της ζωής είναι ταχύτατοι και ως εκ τούτου δεν περισσεύει χρόνος  και για αυτά. Αλλά και  οι ιθύνοντες, μεταξύ αυτών και μερίδα εκεπαιδευτικών, έχουν την αυτή αντίληψη, σχετικά με τη διαπαιδαγώγηση των νέων ανθρώπων, χωρίς αρχές, χωρίς πίστη στο Θεό.  Στην τρίτη κατηγορία περιλαμβάνονται όλοι εκείνοι οι γονείς, οι οποίοι έχουν πλήρη συναίσθηση της υψηλότατης ευθύνης που έχουν αναλάβει, έναντι του Χριστού, που δεν είναι άλλη από την διάπλαση ανθρώπινων χαρακτήρων, μεγαλώνουν τα τέκνα τους εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, εμφυσώντας στις αγνές ψυχές τους τα νάματα της Πίστεώς μας και τον σεβασμό προς τον άλλο. Όλα αυτά τα ζευγάρια αποτελούν τη “μαγιά”, από την οποία  θα αναδειχθεί η νέα γενιά της πατρίδος μας, μια γενιά Χριστιανική, βασιζόμενη στις αρχές και το ήθος των πατέρων μας.

Καταλήγοντας ο κ. Νεκτάριος προέτρεψε τους γονείς να οδηγήσουν τα τέκνα τους στην Πηγή της ζωής, τον Κύριό μας, τον Ιησού Χριστό. Έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη σε Εκείνον, δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν για τα παιδιά τους. Όσοι κίνδυνοι και να ελλοχεύουν, η πίστη κρατά τον άνθρωπο, διότι είναι δύναμη εσωτερική, εκ Θεού δωσμένη.  
 












 

Σάββατο 25 Μαρτίου 2017

Η Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Ι.Μ. Κερκύρας




Τελέστηκε το πρωί του Σαββάτου 25 Μαρτίου 2017 στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Υ.Θ. Σπηλαιωτίσσης ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου.

Στο κήρυγμά του ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στο αποκεκαλυμμένο Μυστήριο της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους, στο οποίο συμμετέχει η Παναγία μας, ελευθέρα βουλήσει και δέχεται στα παρθενικά Της σπλάχνα τον Υιό και Λόγο του Θεού, το δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Πολλοί άνθρωποι αδυνατώντας να κατανοήσουν τούτο το μεγάλο Μυστήριο, το παρανόησαν.  Ο παλαιός Ισραήλ πορευόταν εν μέσω σκιάς θανάτου και τότε ο Κύριος προσλαμβάνει το ανθρώπινο φύραμα, το αγιάζει και ενώνει ξανά τη γη με τον ουρανό, αποκαθιστώντας τις σχέσεις μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων. Το κεφάλαιο αυτό της σωτηρίας που ψάλλουμε στο Απολυτίκιο του Ευαγγελισμού, δεν είναι άλλο από τον ίδιο τον Κύριό μας, την αιτία της υπάρξεώς μας, ο Οποίος μας χαρίζει τη Χάρη Του και την κοινωνία μετά του Τριαδικού Θεού.

Επιπλέον ο κ. Νεκτάριος σημείωσε ότι ο Χριστός, μας καλεί να βιώσουμε την πραγματική ελευθερία, την αγάπη, αλλά και τη θυσία.

Παράλληλα κάλεσε τους πιστούς να ευχαριστήσουν την Παναγία μας που συνεργάστηκε για τη δική μας σωτηρία και θέωση.

Καταλήγοντας ο Σεβασμιώτατος ανέφερε ότι οι ήρωες του 1821, έχοντας μέσα στην καρδιά τους τον Ιησού Χριστό, αγωνίστηκαν υπέρ Πίστεως και Πατρίδος, δίδοντάς μας το παράδειγμα, ώστε να μένουμε εδραίοι στα θέματα της πίστεως και του Έθνους μας, όπως τα παραλάβαμε από τους πατέρες μας.

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας εψάλη η Δοξολογία στο Μητροπολίτικό Ναό, ακολούθησε ο πανηγυρικός της ημέρας, τον οποίο ανέγνωσε ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος, διευθυντής του 2ου ΕΠΑΛ και στη συνέχεια έγινε η κατάθεση των στεφάνων στο Ηρώο της πόλεως, καθώς και στο άγαλμα του πρώτου Κυβερνήτου της Ελλάδος Ιωάννου Καποδίστρια.

Κατόπιν πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη παρέλαση.